Krajobrazy pustyń gorących

Co nazywamy pustynią gorącą?

Pustynia gorąca to teren o dużej powierzchni, który wskutek małej ilości opadów i wysokich temperatur powietrza (występujących przynajmniej okresowo) ma bardzo ubogą roślinność lub nie ma jej wcale.

Pustynia kojarzy nam się głównie z piaskiem i wydmami. Jednak większość pustyń na Ziemi wyglada zupełnie inaczej. Pokrywają je żwir lub skały lite.

Wyróżniamy trzy główne rodzaje pustyń gorących ze względu na podłoże:

Największe pustynie na świecie

Życie na pustyni gorącej

Rośliny

Niekorzystne warunki wodne sprawiają, że na pustyniach jest niezwykle mało roślin. Często na obrzeżach pustyń znajdują się obszary, na których suma opadów jest nieco wyższa. Rośnie tam skąpa roślinność – takie obszary to półpustynie. Na pustyniach występują też oazy – miejsca, gdzie wody jest na tyle dużo, że rośliny mogą rosnąć i się rozwijać.

Oaza Huacachina w Peru (Ameryka Południowa)

Przystosowanie roślin do życia na pustyni

Rośliny pustyń i półpustyń oszczędnie gospodarują wodą.

• ograniczają parowanie wody w ciągu dnia i umiejętnie pobierają wodę, pochodzącą z rosy (albo z mgły) nocą,
• ich liście są zredukowane i pokryte substancjami hamującymi parowanie,
• wytrzymują długie okresy uśpienia,
• rośliny jednoroczne po opadach deszczu potrafią w niezwykle krótkim czasie wykiełkować, wyrosnąć, zakwitnąć i wydać nasiona, które doczekają kolejnych opadów,
• rośliny wieloletnie bardzo ograniczyły rozmiary liści i rozbudowały swoje korzenie,
• część roślin wieloletnich magazynuje wodę w liściach lub łodygach (np. kaktusy), albo wykształca drobne łuskowate liście (np. tamaryszek)

Przykłady roślin żyjących na pustyni

Kwitnąca pustynia w Arizonie

Wystarczy jednak odrobina wody, aby ukryte w ziemi nasiona roślin pustynnych wykiełkowały. Zobacz jak niezwykle wygląda pustynia w Arizonie po opadach deszczu.

Zwierzęta

Długotrwały brak wody, niewielka wilgotność powietrza, wysoka temperatura powietrza za dnia i niska nocą powodują, że warunki życia zwierząt na pustyni są bardzo trudne. Dodatkowo mała ilość roślin sprawia, że brakuje schronienia i pożywienia dla zwierząt roślinożernych. W rezultacie na pustyniach żyje mało gatunków zwierząt.

Przykłady zwierząt żyjących na pustyni

Przystosowanie zwierząt do życia na pustyni

• prowadzą nocny tryb życia, w dzień chroniąc się przed upałem w norach, inne żyją pod ziemią np. skoczek pustynny, fenek
• potrafią magazynować wodę w organizmie i wytrzymać bez picia długi okres czasu
• niektóre mogą pić słoną wodę np. wielbłądy
• potrafią spijać rosę oraz korzystać ze skroplonej pary wodnej, osadzającej się na ich ciele np. niektóre chrząszcze i gady.
• niektóre mają jasne kolory, które odbijają promienie słoneczne dzięki czemu jest im chłodniej.
• sposobem na schłodzenie ciała są również długie i duże uszy np. u fenka
• barwa zbliżona do otoczenia to również dobry kamuflaż przed drapieżnikami.

Wielbłąd – król pustyni

Kliknij w znaki zapytania i dowiedz się, dlaczego wielbłąd doskonale radzi sobie na pustyni.

Ludzie pustyni.

Pustynie ze względu na swoje trudne warunki środowiskowe są bardzo słabo zaludnione. Ludzie mieszkają głównie w oazach, gdzie mają dostęp do wody i mogą uprawiać ziemię (głównie zboża i palmy daktylowe).  Domy obszarów pustynnych budowane są głównie z kamienia i gliny, której ze względu na skąpe opady nie wymywa deszcz.

Domy z gliny – Maroko

Część mieszkańców prowadzi jednak koczowniczy tryb życia. Nie maja stałego miejsca zamieszkania, ale przenoszą się wraz ze stadami owiec, wielbłądów i kóz, które hodują. W Afryce i na Półwyspie Arabskim nazywamy ich beduinami. Bardzo często pełnią oni też rolę przewodników dla turystów.

Beduin przy swoim wielbłądzie

Mieszkańcy pustyni wiedzą, że należy też dbać o ograniczenie utraty wody przez skórę. W tym celu konieczne jest nakrycie głowy i luźne, lekkie, najlepiej bawełniane ubranie okrywające całe ciało (bawełna przepuszcza powietrze, a więc umożliwia oddawanie ciepła przez skórę).